معماری ایرانی

معماری ایرانی دارای سابقه چندهزار ساله است و بیشترین  سهم  را در فرهنگ جهان دارد. در حالی که سبکهای معماری ایرانی تفاوت قابل توجهی با سبک ها معماری اسلامی دارند، اما  بسیاری از ساختمان های  جهان اسلام متاثر از این سبک ساخته شده و میشوند. به ویژه در آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و هند.

الهام از الگوهای طبیعی، ساده شده به الگوهای تقریباً غیرقابل تشخیص، ممکن است اصل تکوینی هنر ایرانی نامیده شود. بسیاری از هنرهای هزاره چهارم ایران به شدت تحت تأثیر هنر بین النهرین هستند.

چند عنصر وجود دارد که بین بیشتر آثار تاریخی با معماری باستانی ایرانی مشترک است.

ایوان

ایوان فضایی طاقی است که از یک طرف به حیاط باز می شود. ایوان در ایران قبل از اسلام توسعه یافت و در معماری عظیم و شاهنشاهی مورد استفاده قرار گرفت. این ایوان که به شدت با معماری ایرانی ارتباط داشت، همچنان در معماری بنایی در دوران اسلامی استفاده می شد.

استفاده گسترده از طاق ها

دو بنای معروف، تاج محل برای معماری مغول و مسجد جامع اصفهان برای معماری ایرانی نمونه ای از این واقعیت را نشان می دهد. این بنا به دلایل زیبایی شناسی، و همچنین برای قرار دادن پنجره ها و کاهش میزان نور خورشید به داخل ساختمان ساخته شده است.

باغ ها، چشمه ها وحوض ها

هر دو سبک معماری باغ ها یا استخرهای وسیع با حوض ها را به عنوان ویژگی هایی برای ساختمان ها ارائه می دهند. در معماری سنتی ایرانی یا حیاط خصوصی، از آن برای حمام، زیبایی یا هر دو استفاده می شود.

آب نقش مهمی در طراحی ایرانی ایفا می کند. 1000 سال قبل از اختراع اولین پمپ آ ، متخصصان کشاورزی فارس قنات را بر اساس قوانین هیدرولیکی خود ایجاد کردند.

گنبد

سنت پارسی سازی گنبد سازی به قدیمی ترین معماری بین النهرین (3000 سال قبل از میلاد) برمی گردد که گنبدها به دلیل کمبود چوب در بسیاری از مناطق فلات ایران به جزء لاینفک ساختمانها تبدیل شد.

در معماری باستانی ایرانی ، گنبدها با جنبه الهی زندگی مرتبط بودند، زیرا شکل دایره ای آنها نشان دهنده کمال، ابدیت و آسمان ها بود.

پس از آنکه اسکندر مقدونی امپراتوری هخامنشی را فتح کرد، گنبدهای ایرانی الهام بخش بالداچین گنبدی شکل روم و بیزانس شد.

تقارن

معماری ایرانی از هندسه نمادین فراوان با استفاده از اشکال خالص مانند دایره و مربع استفاده می کند و نقشه ها اغلب بر اساس طرح های متقارن با حیاط ها و تالارهای مستطیل شکل است.

معماری ساسانی با سنگ تراشیده شده یا نقش برجسته گچ بری تزئین شده و از موزاییک های سنگی رنگارنگ استفاده می کند. ظروف، کاسه ها و میرهای زیبا از طلا و نقره، که اغلب با صحنه های شکار یا حیوانات با نقش برجسته تزئین شده اند، و منسوجات با طرح های هرالدیک متقارن نیز باقی مانده است.

استفاده از مقرنس

مقرنس ها معمولاً در قسمت زیرین گنبدها، آویزها، قرنیزها، سنجاق ها، طاق ها استفاده می شود و اغلب در محراب مسجد دیده می شود. آنها می توانند کاملاً زینتی باشند یا به عنوان سازه های باربر عمل کنند. اولین اشکال گنبدهای مقرنس، که در منطقه بین النهرین یافت شد، در درجه اول ساختاری بود.

خوشنویسی

اشتیاق ایرانیان برای استفاده از خط به عنوان یک اثر هنری به دوران قبل از اسلام برمی گردد، اما این کار خوشنویسان و روشنگران عصر اسلامی است که استفاده از آن را به هنر والایی تبدیل کرده است که امروزه از آن قدردانی می کنیم. با ترجیح اسلام برای هنر خوشنویسی بر هنرهای نمایشی، از دوره ای به عصر دیگر و از سبکی به سبک دیگر ترغیب شد.